Επτά παραδείγματα εφαρμογών της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας στην προστασία περιβάλλοντος

του Κώστα Νικολάου

Το περιβάλλον επηρεάζεται δραματικά κατά τη διάρκεια της σημερινής φάσης της οικονομικής κρίσης, ενώ παράλληλα, η προστασία του περιβάλλοντος φαίνεται να αποτελεί χαμηλή προτεραιότητα. Στον αντίποδα, η ανάδυση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας (συστατικό στοιχείο της οποίας είναι η φιλική στο περιβάλλον δραστηριότητα) ως εναλλακτικής διεξόδου δημιουργεί ελπιδοφόρα προοπτική για την προστασία του περιβάλλοντος [1-3].

Στο κείμενο αυτό εξετάζονται συνοπτικά επτά παραδείγματα εφαρμογών συνεργατισμού της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας στην προστασία περιβάλλοντος και ειδικότερα στους τομείς: 1) πόσιμο νερό, 2) αστικά στερεά απορρίμματα, 3) ενέργεια και ιδίως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, 4) τροφή από την παραγωγή έως την κατανάλωση, 5) υπηρεσίες με έμφαση στην ανταλλαγή υπηρεσιών, 6) βιομηχανική παραγωγή και 7) εκπαίδευση και κατάρτιση.

1. ΠΟΣΙΜΟ ΝΕΡΟ

Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες πανεπιστημίων, ινστιτούτων, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ακόμα και της Παγκόσμιας Τράπεζας, παντού στον κόσμο, όπου υπήρξε ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης-αποχέτευσης, αυτή συνοδεύθηκε από υποβάθμιση της ποιότητας νερού, υποβάθμιση υποδομών, αύξηση απωλειών νερού και αύξηση τιμολογίων. Εφαρμόζοντας τα αποτελέσματα αυτά στην περίπτωση ιδιωτικοποίησης της ΕΥΑΘ, οι αναμενόμενες περιβαλλοντικές επιπτώσεις περιλαμβάνουν κατασπατάληση των υδατικών πόρων, χαμηλή ποιότητα πόσιμου νερού και επιβάρυνση του Θερμαϊκού κόλπου.

Το κύριο κίνημα κατά της ιδιωτικοποίησης και υπέρ της κοινωνικής διαχείρισης του νερού εμφανίσθηκε το 2011 στη Θεσσαλονίκη με την «Κίνηση 136» σύμφωνα με την οποία, οι πολίτες μπορούν να πάρουν στα χέρια τους τη διαχείριση του νερού δημιουργώντας μη κερδοσκοπικούς συνεταιρισμούς νερού και διεκδικώντας την εξαγορά τουπρος πώληση ποσοστού από το δημόσιο και τη μη κερδοσκοπική διαχείριση της ΕΥΑΘ.

Η παγκόσμια εμπειρία απέδειξε ότι το μοντέλο της σύμπραξης δημόσιου-κοινοτικού τομέα (των πολιτών), που στηρίζεται στη συνεργασία μεταξύ δημόσιων φορέων, συνεταιρισμών, εργατικών σωματείων και άλλων συλλογικοτήτων μιας κοινότητας, δίνοντας έμφαση στη εμπλοκή της κοινότητας (των πολιτών), είναι αυτό, που διασφαλίζει υψηλή ποιότητα νερού, μικρές απώλειες και χαμηλές τιμές με κοινωνική δικαιοσύνη [4,5].

2. ΑΣΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ

Στη θέση των σημερινών ανεξέλεγκτων χωματερών (ΧΑΔΑ) και χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ), προωθείται πανελλαδικά η εγκατάσταση εργοστασίων καύσης – ενεργειακής αξιοποίησης των αστικών στερεών απορριμμάτων (ΑΣΑ) στα πλαίσια ιδιωτικοποίησης της διαχείρισης τους. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι με βάση τις επιστημονικές έρευνες, την παγκόσμια εμπειρία και τις ευρωπαϊκές οδηγίες υπάρχει μια ιεράρχηση των μεθόδων διαχείρισης των ΑΣΑ, κατά την οποία, οι χωματερές και ΧΥΤΑ αποτελούν την τελευταία και χειρότερη λύση, τα εργοστάσια καύσης – παραγωγής ενέργειας αποτελούν την προτελευταία χειρότερη λύση, ενώ η καλύτερη λύση από κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική άποψη, είναι με σειρά προτεραιότητας και σε συνδυασμό: 1) η πρόληψη-μείωση, 2) η επαναχρησιμοποίηση και 3) η ανακύκλωση-λιπασματοποίηση των ΑΣΑ.

Οι τρεις αυτές λύσεις (σε συνδυασμό) είναι οι φθηνότερες, προστατεύουν το περιβάλλον, μπορούν να υλοποιηθούν από τις τοπικές κοινωνίες και τα οφέλη να τα καρπωθεί η κοινωνία. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί με το μοντέλο δημόσιας-κοινωνικής διαχείρισης των ΑΣΑ, κατά το οποίο η συνολική διαχείριση (συμπεριλαμβανομένων των υποδομών) στηρίζεται στη συνεργασία μεταξύ δημόσιων φορέων (κράτος ή τοπική αυτοδιοίκηση), συνεταιρισμών (κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας και άμεσης δημοκρατίας), εργατικών σωματείων και άλλων συλλογικοτήτων μιας κοινότητας, δίνοντας προτεραιότητα στον κοινωνικό έλεγχο, στη συμμετοχή των πολιτών και στις διαδικασίες δημοκρατικού προγραμματισμού

Μια διαχείριση των ΑΣΑ με το χαμηλότερο κόστος, με τις περισσότερες νέες θέσεις εργασίας, με την αποτελεσματικότερη προστασία του περιβάλλοντος και με κοινωνικά δίκαιη κατανομή του παραγόμενου πλούτου είναι εφικτή, όταν πρόκειται για δημόσια-κοινωνική διαχείριση, αποκεντρωμένη (σε επίπεδο δήμου ή διαχειριστικής ενότητας δήμων, με μικρής κλίμακας εγκαταστάσεις) και ολοκληρωμένη, δηλαδή, όταν βασίζεται στους τρεις άξονες: μείωση-πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση-λιπασματοποίηση, έτσι ώστε μια πολύ μικρή - έως μηδενική - ποσότητα αδρανών απορριμμάτων να καταλήγει σε χώρο υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων – ΧΥΤΥ.

Τέτοια συνεταιριστικά εγχειρήματα έχουν ήδη εκδηλωθεί στη Μύκονο, Ικαρία, Καλαμάτα κλπ.[6,7].

3. ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΩΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Η έντονη παρουσία νέφους στις πόλεις (πχ πρωτοφανή επεισόδια στη Θεσσαλονίκη τους δύο πρόσφατους χειμώνες), ένεκα αύξησης των τιμών πετρελαίου θέρμανσης και φυσικού αερίου και παράλληλης μείωσης εισοδημάτων, που οδήγησαν αναγκαστικά στην ανεξέλεγκτη χρήση ξύλων και άλλων υλικών, αποτελεί ένα πρώτο δείγμα του τι σημαίνει η ιδιωτικοποίηση του ενεργειακού τομέα.

Η άνοδος των τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου οδηγούν σε προσπάθειες απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και αναδεικνύονται ως εναλλακτική λύση οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Αλλά ακόμα και η εφαρμογή ΑΠΕ σε βιομηχανικές κλίμακες (με φαραωνικά έργα που εγκαθίστανται οπουδήποτε και χωρίς περιορισμούς) έχει δραματικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Είναι όμως ιδιαίτερα αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στην Ευρώπη αναδύεται μια νέα τάση, κατά την οποία η αξιοποίηση των ΑΠΕ γίνεται από τους ίδιους τους πολίτες (κυρίως δια μέσου ενεργειακών συνεταιρισμών), με αποκεντρωμένη την παραγωγή ενέργειας, σε μικρή κλίμακα, με ήπιους τρόπους, με τοπική κατανάλωση (η ενέργεια καταναλώνεται εκεί που παράγεται), με ενεργειακή αυτονομία ολόκληρων περιοχών και με ηλεκτρικό ρεύμα σε τιμές πιο χαμηλές από τις σημερινές. Ενδεικτικά στη Γερμανία, περισσότερο από το ήμισυ του παραγόμενου ηλεκτρικού ρεύματος από ΑΠΕ ανήκει στους ίδιους τους πολίτες.

Στην Ελλάδα υπάρχουν οι δυνατότητες για εγκατάσταση ΑΠΕ εκτός περιοχών περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά ευαίσθητων. Ενδεικτικά, στην Κεντρική Μακεδονία και την Ήπειρο, το τεχνικά και οικονομικά εκμεταλλεύσιμο αιολικό και ηλιακό δυναμικό είναι 7 φορές περισσότερο από τις ανάγκες αυτών των Περιφερειών σε ηλεκτρική ενέργεια [8-11].

4. ΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΩΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

Η ιδιωτικοποίηση όλου του κύκλου παραγωγής και κατανάλωσης επιχειρείται να πάρει και θεσμοθετημένη μορφή με τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα, τον codex alimentarius, τις ιδιωτικές πατέντες στους σπόρους και μαζί με την ανεξέλεγκτη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων (που ρυπαίνουν έδαφος και νερά) απειλούν δραματικά την ασφάλεια των τροφίμων και την υγεία των καταναλωτών. Κι αυτά, με τις τιμές των τροφίμων να αυξάνουν εν μέσω κρίσης, για χάρη των μεσαζόντων και των μεγάλων αλυσίδων τροφίμων.

Η συνεχής πτώση των εισοδημάτων σε συνδυασμό με τη συνεχή άνοδο των τιμών βασικών προϊόντων και με την αμφιβολία για την ποιότητά τους όλο και να μεγαλώνει (ένεκα ασύδοτης κερδοσκοπίας), καθιστά τη δημιουργία αλληλέγγυων κοινωνικών καταναλωτικών συνεταιρισμών εξαιρετικά αναγκαία, επίκαιρη και πρώτης προτεραιότητας.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το μη κερδοσκοπικό συνεταιριστικό παντοπωλείο του Κοινωνικού Καταναλωτικού Συνεταιρισμού Θεσσαλονίκης “Βίος Coop”, το μαζικότερο ίσως σήμερα από άποψη συμμετεχόντων μελών. Στα ράφια του βρίσκει κανείς σε μεγάλο βαθμό συνεταιριστικά και ελληνικά προϊόντα, με έμφαση στα τοπικά, όχι ένεκα κάποιου τοπικισμού, αλλά για να είναι χαμηλό το οικολογικό αποτύπωμα και να ενισχύεται η παραγωγή (και ο έλεγχός της) με τρόπους που δεν επιβαρύνουν τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Προηγήθηκε και συνεχίζεται καθημερινά ένας εξονυχιστικός έλεγχος ώστε να διασφαλίζεται ότι τα προϊόντα δεν περιέχουν απαγορευμένα χημικά πρόσθετα, μικροβιολογικό φορτίο, μεταλλαγμένα, ληγμένα, ακατάλληλες και μη ασφαλείς ουσίες για την υγεία και το περιβάλλον. Στο οικονομικό πεδίο, οι τιμές επιχειρείται να είναι χαμηλές, αλλά δίκαιες για τον παραγωγό και τον καταναλωτή και ίδιες για όλους, μέλη και μη μέλη, ενώ τα όποια πλεονάσματα στο τέλος κάθε χρόνου επιστρέφονται στα μέλη και την τοπική κοινωνία με βάση τις συναλλαγές του καθένα [12-18].

5. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Τα δίκτυα ανταλλαγής χωρίς χρήματα αναπτύσσονται σε όλη τη χώρα και θέτουν τους δικούς τους ανθρωποκεντρικούς όρους. Πρόκειται για ομάδες πολιτών χωρίς δεσμεύσεις και εξαρτήσεις, που παρεμβαίνουν και προσπαθούν να βελτιώσουν τη ζωή στην πόλη.

Τα δίκτυα ανταλλαγών αναπτύσσουν ένα σύστημα για ανταλλαγές υπηρεσιών και προϊόντων μεταξύ των μελών τους χρησιμοποιώντας ως μέσον τη λεγόμενη τοπική εναλλακτική μονάδα. Είναι στην πραγματικότητα ένα δίκτυο αλληλοβοήθειας και μια θετική δράση για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης με δημιουργικό τρόπο από τους πολίτες οι οποίοι παίρνουν τη ζωή τους στα χέρια τους, δημιουργούν ευκαιρίες απασχόλησης, δίνουν αξία στα τοπικά προϊόντα και καλύπτουν πραγματικές τους ανάγκες.

Κοινός τόπος, η αντίληψη ότι με τη συνεργασία, την αυτοοργάνωση, την παρέμβαση και συμμετοχή των πολιτών μπορούν να διεκδικήσουν τη χειραφέτηση, την αυτονομία, την αυτοδιοίκηση των τοπικών κοινωνιών.

Επιχειρούν να δημιουργήσουν ανθρώπινες σχέσεις που στηρίζονται στη συνεργασία, στην εμπιστοσύνη, στην αλληλεγγύη και να σχεδιάσουν το αύριο με τους δικούς τους όρους, της ισοτιμίας, της ισονομίας, της ισηγορίας.

Τέτοια δίκτυα ανταλλαγών προϊόντων και υπηρεσιών είναι πχ το ΤΕΜ στη Μαγνησία και το ΚΟΙΝΟ στη Θεσσαλονίκη [19,20].

6. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Το εργοστάσιο της Βιομηχανικής Μεταλλευτικής (ΒΙΟΜΕ), στη Θεσσαλονίκη, ήταν ένα εργοστάσιο όπως πολλά άλλα: εγκαταλελειμμένο, αφού πιστώθηκε με δάνεια και επιδοτήσεις και φυσικά με χρέη προς τους εργαζόμενους. Το εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ όμως, δεν είναι πια σαν όλα τα άλλα. Κι αυτό γιατί οι εργαζόμενοί του δεν επέλεξαν την απλή, έστω δυναμική, διαμαρτυρία, αλλά έβαλαν στον τραπέζι μία νέα πρόταση.

Σύμφωνα με κανόνες πλήρους ισότητας και δημοκρατίας, αποφάσισαν ομόφωνα να δημιουργήσουν μια ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. (Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση), ώστε να έχουν τη δυνατότητα να παράγουν σε πρώτη φάση τα προϊόντα που έχουν επιλέξει για την επιβίωσή τους και κατόπιν να μπορούν να εξάγουν τα προϊόντα αυτά, σε χώρες της Ευρώπης, όπου ήδη, υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον.

Οι εργαζόμενοι της ΒΙΟΜΕ προχώρησαν σε σύσταση συνεταιρισμού, σύμφωνα με τους όρους πού έχουν θέσει από την αρχή του εγχειρήματος: Συλλογική λήψη αποφάσεων μέσα από τη γενική συνέλευση, συλλογική ιδιοκτησία ως απαράβατη αρχή, μη-κερδοσκοπική διαχείριση, αφού τα πλεονάσματα θα επιστρέφουν στην κοινωνία. Ο νέος συνεταιρισμός παράγει και λειτουργεί στο εργοστάσιο, με σκοπό την επέκταση της υπάρχουσας παραγωγής φυσικών απορρυπαντικών, αλλά και την πλήρη επαναλειτουργία του εργοστασίου υπό εργατικό έλεγχο και αυτοδιεύθυνση [21].

7. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ

Η συνεργατική αντίληψη είναι πολύ περιορισμένη στην Ελλάδα και ιδίως στις αστικές περιοχές. Ακόμα περισσότερο περιορισμένη είναι η συνεταιριστική εκπαίδευση, κατάρτιση και πληροφόρηση. Αντίθετα, η περιβαλλοντική εκπαίδευση έχει ακολουθήσει μια αξιοσημείωτη διαχρονική πορεία και το θεματικό της περιεχόμενο ταυτίζεται σε μεγάλο βαθμό με τομείς όπου ο συνεργατισμός αναπτύσσεται ήδη ή που θα μπορούσε να αναπτυχθεί. Τα προγράμματα της συνεταιριστικής και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Τα κοινά χαρακτηριστικά της συνεταιριστικής και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης συνιστούν μια σημαντική βάση για την ενδυνάμωση της μεταξύ τους σχέσης.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας, που δημιουργήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 2013 από την ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο. (Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία). Απευθύνεται στους πολίτες, που συμμετέχουν στις πάσης φύσεως συλλογικότητες της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας, αλλά και σε κάθε άλλο ενδιαφερόμενο πολίτη και η παρακολούθησή του είναι ελεύθερη και δωρεάν

Στοχεύει στην προώθηση της εκπαίδευσης, κατάρτισης, επιμόρφωσης και πληροφόρησης των συμμετεχόντων στις ιδέες, αξίες και αρχές της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, της άμεσης δημοκρατίας και του συνεργατισμού. Βασίζεται στη διπλή φύση των συνεταιρισμών: Κοινωνική – Οικονομική και συνακόλουθα στη διπλή φύση της συνεταιριστικής εκπαίδευσης: Ιδεολογική – Οικονομικοτεχνική.

Η εκπαιδευτική του μεθοδολογία στηρίζεται στις αρχές μάθησης των ενηλίκων: Η σκέψη συνδέεται με τη δράση - Επίκεντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι οι διδασκόμενοι - Ευρετική πορεία προς τη γνώση - Κριτικός τρόπος σκέψης - Αμφίδρομες σχέσεις διδασκόντων – διδασκομένων.

Θεμέλιος λίθος του είναι η διαρκής αλληλεπίδραση θεωρίας και πράξης διότι "δεν αρκεί να τείνει η σκέψη να πραγματωθεί, πρέπει και η πραγματικότητα να τείνει να γίνει σκέψη" [22,23].

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Νικολάου Κ. (2011) "Επιστήμη και κρίση: Προσεγγίζοντας την κοινωνικά δίκαιη έξοδο", Πρακτικά 21ου Πανελλήνιου Συνέδριου Χημείας, ΕΕΧ, Θεσσαλονίκη, 9-12 Δεκεμβρίου 2011

2. Νικολάου Κ. (2013) "Βιώσιμη πόλη με συμμετοχή των πολιτών σε περίοδο κρίσης", Για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, 2 (47)

3. Νικολάου Κ. (2013) "Προστασία περιβάλλοντος με συνεργατισμό και αλληλεγγύη σε νερό, ενέργεια, τροφή, απορρίμματα (ΝΕΤΑ)", Διαλεκτικά, 9.6.2013, www.dialektika.gr

4. Νικολάου Κ. (2013) "Το νερό στον κόσμο: Κοινωνικό αγαθό ή εμπόρευμα;", Για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, 3 (48)

5. Νικολάου Κ. (2013) "Η δυνατότητα συνεργατικής διαχείρισης της ύδρευσης-αποχέτευσης. Η περίπτωση της Θεσσαλονίκης", Για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, 3 (48)

6. Νικολάου Κ. (2012) "Η συνεργατική εναλλακτική της κοινωνίας απέναντι στην κερδοσκοπική συμμαχία της διαχείρισης των απορριμμάτων", Για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, 1 (46)

7. Νικολάου Κ. (2012) "Η κοινωνική, ολοκληρωμένη και αποκεντρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων", Τεχνογράφημα, 447, 18-19

8. Νικολάου Κ. (2013) "Δυνατότητα χρήσης Α.Π.Ε. χωρίς περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις", Πρακτικά Σεμιναρίου: Εκπαίδευση στη χρήση και διατήρηση ενέργειας, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μουζακίου, 2013

9. Nikolaou K. (2012) "The RES possibilities in the Region of Central Macedonia", 2^nd International Conference on Green Infrastructure, ATEI, Thessaloniki, 8-9 November 2012

10. Nikolaou K., Koutsoumaraki V. (2009) "The potential of renewable energy sources in Thessaloniki metropolitan area", Proceedings of the 3^rd Conference in Green Chemistry and Sustainable Development, Hellenic Green Chemistry Network, Thessaloniki, Greece, 25-27 Sept. 2009

11. Βάκκα Ε., Νικολάου Κ. (2011) "Διερεύνηση δυνατοτήτων αξιοποίησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Περιφέρεια Ηπείρου", Πρακτικά 4^ου Περιβαλλοντικού Συνεδρίου Μακεδονίας, ΕΕΧ-ΠΤΚΔΜ, Θεσσαλονίκη, 18-20 Μαρτίου 2011

12. Ανοιχτό Δίκτυο για την Απευθείας Διάθεση Προϊόντων στη Θεσσαλονίκη, "Διακήρυξη Αρχών", http://anoixtodiktio.gr

13. Βίος Coop, "Άνοιξε το πρώτο συνεταιριστικό μη κερδοσκοπικό παντοπωλείο στη Θεσσαλονίκη", Κοινωνικός Καταναλωτικός Συνεταιρισμός Θεσσαλονίκης, 19.12.2013, www.bioscoop.gr

14. Νικολάου Κ. (2014) "Από το κίνημα της πατάτας στο συνεταιριστικό παντοπωλείο", Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 4.1.2014. Επίσης στο: Διαλεκτικά, 8.1.2014, www.dialektika.gr

15. Νικολάου Κ. (2013) "Συνεργατισμός: Ένας υπαρκτός κόσμος αντίστασης, κοινωνικής αλληλεγγύης και δημιουργίας", Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 1.12.2013. Επίσης στο: Διαλεκτικά, 1.12.2013, www.dialektika.gr

16. Νικολάου Κ. (2014) " Πάμε σαν άλλοτε: Κοινωνικός και αλληλέγγυος καταναλωτικός συνεταιρισμός", Εφημερίδα των Συντακτών, 26.1.2014. Επίσης στο: Διαλεκτικά, 27.1.2014, www.dialektika.gr

17. Νικολάου Κ. (2012) "Ακρίβεια, κρίση και αλληλέγγυοι κοινωνικοί καταναλωτικοί συνεταιρισμοί", Διαλεκτικά, 2.10.2012, www.dialektika.gr

18. Νικολάου Κ. (2012) "Κοινωνικός Καταναλωτικός Συνεταιρισμός στη Θεσσαλονίκη", Τα εν Οίκω εν Δήμω, 91, 3

19. Δίκτυο ανταλλαγής υπηρεσιών και προϊόντων “ΚΟΙΝΟ – Κοινωνικό Νόμισμα”, http://koino.com.gr

20. Δίκτυο ανταλλαγών και αλληλεγγύης Μαγνησία «ΤΕΜ – Τοπική Εναλλακτική Μονάδα», www.tem-magnisia.gr

21. Σωματείο Εργατοϋπαλλήλων Βιομηχανικής Μεταλλευτικής, http://biom-metal.blogspot.gr

22. Νικολάου Κ. (2012) "Η αναγκαιότητα ανάπτυξης του συνεργατισμού διαμέσου της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης", Πρακτικά 6^ου Πανελλήνιου Συνέδριου για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, ΠΕΕΚΠΕ, Θεσσαλονίκη, 30 Νοε. - 2 Δεκ. 2012

23. Το Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας, www.univsse.gr

_________________________________

Το κείμενο αυτό αποτελεί εργασία (προερχόμενη από το Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας), η οποία παρουσιάσθηκε στο 5ο Περιβαλλοντικό Συνέδριο Μακεδονίας, που πραγματοποιήθηκε στις 14-16 Μαρτίου 2014 στο συνεδριακό κέντρο ΚΕ.Δ.Ε.Α. του Α.Π.Θ. στη Θεσσαλονίκη και περιλαμβάνεται στα Πρακτικά του Συνεδρίου

πηγή.

εν αρχή ην ο σπόρος

Διαδήλωση για την διατροφική ασφάλεια και την ελευθερία στους ντόπιους σπόρους θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 20 Ιανουαρίου, στις 12:00, έξω από τη Βουλή. Για την ίδια ημέρα έχει προγραμματιστεί μεγάλη κινητοποίηση στις Βρυξέλλες έξω από το Ευρωκοινοβούλιο από εκπροσώπους οργανώσεων από όλη την Ευρώπη, ενώ αντίστοιχες κινητοποιήσεις θα γίνουν και στις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.  Στόχος είναι να ακυρωθούν τα σχέδια των πολυεθνικών εταιρειών να ελέγξουν τους σπόρους μέσα από διπλώματα ευρεσιτεχνίας γενετικά τροποποιημένων οργανισμών που απειλούν τις ντόπιες ποικιλίες και την ελευθερία του αγρότη να κρατήσει τον δικό του σπόρο.

(Αντιγραφή από το tvxs)

Οι ντόπιοι παραδοσιακοί σπόροι είναι «παιδιά του τόπου τους», διαθέτουν προσαρμοστικότητα στις κλιματικές αλλαγές, και απαιτούν λιγότερα (ή και καθόλου) λιπάσματα και φυτοφάρμακα. Αυτό διασφαλίζει: μικρότερο επενδυτικό κεφάλαιο για τον αγρότη, μικρότερες εισροές για λιπάσματα και φάρμακα, μικρότερη επιβάρυνση στο περιβάλλον, ασφάλεια αφθονία και καλές τιμές για τον καταναλωτή, και το κυριότερο, διατροφική ανεξαρτησία σε καιρούς κρίσης! Μέσα στο 2014 η Ευρώπη θα αποφασίσει και θα νομοθετήσει σχετικά με τη διατροφική ασφάλεια των πολιτών της. Ας τη βοηθήσουμε να αποφασίσει λαμβάνοντας υπόψη πρώτα τον άνθρωπο και μετά τα συμφέροντα των μεγάλων εταιρειών. Ας τη βοηθήσουμε να αποφασίσει λαμβάνοντας υπόψη την αγροτική βιοποικιλότητα και την υγεία της Φύσης γιατί έτσι μόνο διασφαλίζεται η υγεία όλων μας»

ένας άλλος κόσμος

Χιλιάδες άνθρωποι σε όλη την Ελλάδα έχουν πάρει τη κατάσταση στα χέρια τους και οικοδομούν ένα άλλο κόσμο εδώ και τώρα, πέρα από τη κρίση και τον καπιταλισμό, με δημιουργία, φαντασία και μεράκι. Γίνε μέρος της λύσης, σπείρε και εσύ το σπόρο της αλλαγής…

πηγή:Ηλιόσποροι

Η Αλληλέγγυα Οικονομία και ο χαρακτήρας της ανατροπής

Οι πρωτοβουλίες αλληλέγγυας οικονομίας δεν αποτελούν στις σημερινές συνθήκες δραστηριότητες που έρχονται να συμπληρώσουν ανεπαρκείς δημόσιες λειτουργίες ή πολιτικές, αλλά αποτελούν τον μόνο τομέα δραστηριοτήτων όπου ανοικοδομούνται αλληλέγγυες πρακτικές απέναντι σε κρατικές πολιτικές που επιδιώκουν να καταστρέψουν και καταστρέφουν, ότι θυμίζει κοινωνικούς θεσμούς του παρελθόντος

Του Πέτρου Λινάρδου Ρυλμόν 1. ΕισαγωγήΠαρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις σχετικά με την αλληλέγγυα οικονομία κατά τη σημερινή περίοδο, είναι πλέον γεγονός οτι η συζήτηση για τον χαρακτήρα της έχει εκ των πραγμάτων βρεθεί στο επίκεντρο των αναζητήσεων για τις κατευθύνσεις που μπορεί και πρέπει να ακολουθήσουν οι κοινωνικές κινητοποιήσεις, όπως και για το ρόλο των πρωτοβουλιών της αλληλέγγυας οικονομίας (ΑΟ) σχετικά με το περιεχόμενο και τις μεθόδους ενός αριστερού προγράμματος. Η ΑΟ ανανεώνει την ίδια την έννοια της αλληλεγγύης, θέτει το ζήτημα της δημιουργίας συλλογικοτήτων που αναλαμβάνουν οικονομικές δραστηριότητες, σε σύγκρουση όχι μόνο με την κυρίαρχη πολιτική, αλλά και με τις πρακτικές της αγοράς και του καπιταλισμού, ανανεώνει και δοκιμάζει την ιδέα των δημοκρατικών διαδικασιών για την οργάνωση και υλοποίηση παραγωγικών δραστηριοτήτων και προσφοράς υπηρεσιών, εφαρμόζει εξισωτικές μορφές αμοιβής της εργασίας, επιβάλει νέες ισορροπίες ανάμεσα στις προσωπικές και κοινωνικές λογικές, ανάμεσα στο υλικά και ηθικά κίνητρα. Η ΑΟ είναι ένα πολύπλευρο κοινωνικό κίνημα, το οποίο συνδέεται από την άποψη των αρχών του και των μεθόδων του με το κίνημα των “αγανακτισμένων”, αλλά προκαλεί αμηχανία, ή και αρνητικές αντιδράσεις, στα τμήματα της αριστεράς που παραμένουν προσκολλημένα σε στρατηγικές ανατροπής του καπιταλισμού όπου ο έλεγχος των κοινωνικών κινημάτων από επαναστατικά κόμματα και η κατάληψη από τα εν λόγω κόμματα της κρατικής εξουσίας, αποτελούν μια μοναδική απαρέγκλιτη οδό. Αυτές οι αντιδράσεις δεν έρχονται μόνο αντιμέτωπες με τα δημοκρατικά χαρακτηριστικά των κοινωνικών κινημάτων, αλλά και με την ανερχόμενη στην κοινωνία πεποίθηση οτι τα αιτήματα και οι προτάσεις των κινητοποιήσεων και πρωτοβουλιών θα αποτελέσουν καθοριστικούς παράγοντες διαμόρφωσης της κοινωνίας και οικονομίας που θα διαδεχθεί την εποχή της νεοφιλελεύθερης κυριαρχίας. 2. Η αλλαγή του περιεχομένου της αλληλεγγύης Γνωρίζουμε πλέον καλά οτι σε σχέση με πρωτοβουλίες υποστήριξης ατόμων ή ομάδων που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης, υπήρξαν και υπάρχουν ακόμα τοποθετήσεις που αντιπροτείνουν τις διεκδικήσεις από τις κρατικές υπηρεσίες ή την τοπική αυτοδιοίκηση, ώστε να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Σε σχέση με αυτή την προσέγγιση το σημαντικό δεν είναι μόνο να αντιτάξει κανείς μια “πραγματιστική” λογική η οποία αναγνωρίζει την ύπαρξη των αλληλέγγυων πρωτοβουλιών. Χρειάζεται να εξηγήσει οτι ο καπιταλισμός σήμερα δεν χαρακτηρίζεται μόνο από τη συνεχή διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και της φτώχειας, αλλά και από τη συνεχή άνοδο του μορφωτικού επιπέδου και διεύρυνση των δημιουργικών και παραγωγικών ικανοτήτων του πληθυσμού, ιδιαίτερα των νεότερων γενεών. Έτσι, η αλληλεγγύη που αφορά φτωχούς εργαζόμενους ή άνεργους, δεν αποτελεί απλά υποστήριξη περιθωριοποιημένων οικονομικά ατόμων, αλλά αποτελεί κατά κύριο λόγο τη μέθοδο κοινωνικής και πολιτικής ενεργοποίησής τους και αξιοποίησης των γνώσεων, των ικανοτήτων και της δημιουργικότητάς τους. Η προσέγγιση της αλληλεγγύης απο τη σκοπιά των θεσμών του κοινωνικού κράτους στο πλαίσιο του φορντιστικού καπιταλισμού, και πόσο μάλλον η αντιμετώπιση των σημερινών κινήσεων αλληλεγγύης ως πρωτοβουλιών ανασύστασης αυτών των θεσμών, παραβλέπει πριν απ’όλα οτι η νεοφιλελεύθερη στρατηγική έχει σοβαρά υποβαθμίσει ή καταστρέψει τις δραστηριότητες του κοινωνικού κράτους. Παραβλέπει όμως και οτι ακόμα και αυτό το πρότυπο καπιταλισμού ως ιδανικός στόχος (αυτό που οι περισσότεροι εννοούν ως ανάπτυξη), δεν αντιμετώπιζε κρίσιμα ζητήματα όπως οι κοινωνικές ανισότητες, η αυταρχική διοίκηση της παραγωγής και της οικονομίας, η άρνηση της εκπαίδευσης για όλους και της ισότιμης διάχυσης γνώσης και πληροφοριών, η καταστροφή του περιβάλλοντος με τη ανάλωση πόρων και την διασπορά αποβλήτων και επικίνδυνων χημικών ουσιών. Σήμερα επομένως η ανασύσταση κοινωνικών θεσμών δεν μπορεί να αγνοήσει το σύνολο αυτών των κριτικών του φορντισμού (και της ανάπτυξης), από τη στιγμή μάλιστα που είναι όλες θέματα κοινωνικών κινημάτων, τα οποία συγκροτούν και νέες προσεγγίσεις της αλληλεγγύης. Ο εργαζομενος που οικοδομεί και θα οικοδομήσει δομές αλληλεγγύης δεν είναι πλέον ο εργάτης του τεϋλορικού καταμερισμού εργασίας (στον οποίο βασίστηκε ο φορντιστικός καπιταλισμός), για τον οποίο φτιάχτηκε το κοινωνικό κράτος όπως το ξέρουμε. Ο σημερινός εργαζόμενος ο οποίος απασχολείται σε μεγάλο ποσοστό σε συνθήκες ανασφάλειας, μεγάλης κινητικότητας, αυθαίρετα χαμηλών αμοιβών, ενώ γνωρίζει επαναλαμβανόμενες περιόδους ανεργίας, είναι ταυτοχρόνως μορφωμένος, με ένα επίπεδο και τομέα ειδίκευσης, με πολλές δεξιότητες που αποκτήθηκαν λόγω πολλαπλών θέσεων και αναγκαστικών πρωτοβουλιών σε υποβαθμισμένες συνθήκες εργασίας , και έχει την ανάγκη αλλά και την ικανότητα να παρέμβει σε μια γκάμα θεμάτων πολύ ευρύτερη από την “παραδοσιακή” διαπραγμάτευση άμεσου και έμμεσου μισθού. Είναι ικανός να σκεφτεί και να οργανώσει αλληλέγγυες πρωτοβουλίες που έχουν σχέση με την παραγωγή αγαθών ή υπηρεσιών, να υποστηρίξει με τους συναδέλφους του την εφαρμογή δημοκρατικών μεθόδων οργάνωσης και διοίκησης, να επεξεργαστεί συλλογικά προτάσεις για ευρύτερες θεσμικές λειτουργίες και σχεδιασμούς οικονομικών δραστηριοτήτων. 3. Κοινωνική Οικονομία ή Αλληλέγγυα Οικονομία; Σχετικά με τη διαφορά Κοινωνικής Οικονομίας και Αλληλέγγυας Οικονομίας, υπάρχει σε ένα μέρος τουλάχιστον της βιβλιογραφίας μια ευρύτατα αποδεκτή άποψη που λέει ότι η πρώτη αφορά δραστηριότητες με κοινωνικούς στόχους που δεν επιδιώκουν μια ρήξη με το καπιταλιστικό περιβάλλον, ενώ η δεύτερη κάνει επιλογές ως προς τις δραστηριότητες και τις μεθόδους της που επιδιώκουν τη ρήξη με αυτό το περιβάλλον. Η αλήθεια είναι οτι υπάρχει στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα, ένας ορατός διαχωρισμός: από τη μία μεριά οργανώσεις με κοινωνικό σκοπό που δραστηριοποιούνται συμπληρωματικά ως προς τις κοινωνικές υπηρεσίες ή τις δημόσιες υπηρεσίες, και δεν επιδιώκουν κάτι παραπάνω, ούτε εφαρμόζουν εξισωτικές μεθόδους διοίκησης και οργάνωσης, και από την άλλη οργανώσεις οι οποίες εντάσσονται λόγω των δραστηριοτήτων αλλά και των μεθόδων τους σε λογικές ρήξης με το καπιταλιστικό περιβάλλον, οι οποίες όμως μπορεί να είναι πρωτοβουλίες που γεννήθηκαν στην Ελλάδα στις συνθήκες της κοινωνικής κρίσης, ή να είναι οργανώσεις που υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια (στην Ισπανία ιδιαίτερα αλλά όχι μόνο) διατηρώντας αυτά τα χαρακτηριστικά κριτικής του καπιταλισμού. Παρά την υπαρκτή διαφοροποίηση μεταξύ των δύο παραπάνω κατηγοριών, πρέπει να δεχθούμε οτι πρόκειται για έναν ενιαίο χώρο από την άποψη της διαθεσιμότητας στον ώριμο και ύστερο καπιταλισμό ανθρώπων που έχουν όχι μόνο τη γενική πρόθεση αλλά και την πρακτική ικανότητα να οργάνωσουν δραστηριότητες οι οποίες υπηρετούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο την ιδέα της κοινωνικής αλληλεγγύης. Ανεξάρτητα αν υιοθετούν μεταρρυθμιστικές λογικές ή λογικές ρήξης, έχουν ως αφετηρία τη διαθεσιμότητα για την παρέμβαση στον κοινωνικό τομέα, στον τομέα του περιβάλλοντος, ή και στον τομέα της διεθνούς αλληλεγγύης, η οποία παρέμβαση αποτελεί έναν ανεξάρτητο παράγοντα του θεσμικού τοπίου, προϊόν αυτής της διαθεσιμότητας, που μερικά καπιταλιστικά κράτη επέλεξαν να υποστηρίξουν. Είναι γεγονός οτι ο νεοφιλελευθερισμός θεώρησε ευπρόσδεκτη τόσο πρακτικά, όσο και θεωρητικά, αυτή την εξέλιξη, ενσωματώνοντας την “κοινωνική επιχειρηματικότητα” στην απαξίωση του δημοσίου χώρου. Και είναι επίσης γεγονός οτι υπήρξαν και υπάρχουν “κοινωνικές πρωτοβουλίες” που υπηρέτησαν τη νεοφιλελεύθερη διαχείριση, υλοποιώντας τις αντίστοιχες πολιτικές, ή αξιοποιώντας τις πελατειακές πρακτικές των κυβερνήσεων. Για να αξιολογηθεί όμως η σχέση του φαινομένου της διαθεσιμότητας για ανεξάρτητη ανάληψη δραστηριοτήτων κοινωνικού σκοπού, με τις πολιτικές των κυβερνήσεων κατά την τρέχουσα φάση του καπιταλισμού, πρέπει να γίνει κατανοητός ο συγκρουσιακός χαρακτήρας αυτής της σχέσης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε οτι η νεοφιλελεύθερη διαχείριση αποτελεί τη μέθοδο με την οποία η εξουσία του κεφαλαίου αντιμετωπίζει κατά κύριο λόγο το φαινόμενο της “μαζικής διανοητικότητας”, της επέκτασης δηλαδή σε μεγάλες μερίδες του πληθυσμού της γνωστικής ικανότητας, και επομένως της ικανότητας προς δράση, σε σχέση με τα σημαντικά οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα. Είναι κύριο χαρακτηριστικό αυτής της διαχείρισης η προσπάθεια αξιοποίησης από τη μια μεριά της μαζικής εφευρετικότητας και αδρανοποίησης από την άλλη της έμπρακτης κριτικής που μπορεί να εμπεριέχει. Οι κοινωνικές πρωτοβουλίες για ανεξάρτητη δράση δεν διαμορφώνονται για να υπηρετήσουν τη νεοφιλελεύθερη διαχείριση, αλλά η μόνιμη ενασχόληση της εξουσίας του κεφαλαίου με τον έλεγχο όλων των προϊόντων της μαζικής διανοητικότητας μπορεί να καταλήξει στην ενσωμάτωση ή αδρανοποίησή τους, χωρίς αυτό να είναι μοιραίο ούτε να συμβαίνει στην πλειοψηφία των περιπτώσεων. 4. Η αριστερά και η Αλληλέγγυα Οικονομία Στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπη, η νεοφιλελεύθερη διαχείριση έχει οδηγήσει στην ουσιαστική αποδιάρθρωση του θεσμικού πλαισίου που φαινόταν πρίν μερικά χρόνια να έχει τη δυνατότητα να εδραιώσει και να βελτιώσει το κοινωνικό κράτος. Στην Ελλάδα ειδικότερα, όπου οι επιπτώσεις αυτής της διαχείρισης προς όφελος του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου έχουν φθάσει σε πιό προχωρημένο στάδιο, πραγματοποιείται επίσης μια προσαρμογή και των υπόλοιπων θεσμικών λειτουργιών που αφορούν τις οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές, προς την κατεύθυνση της εγκατάλειψης ακόμα και συνολικών στόχων σε επίπεδο εθνικής οικονομίας και της εξυπηρέτησης μεμονωμένων κεφαλαιούχων ή ειδικών προνομιούχων κοινωνικών ομάδων, μια κατεύθυνση η οποία υπηρετείται επίσης από την κατάργηση κοινωνικών δικαιωμάτων και κοινωνικών κατακτήσεων. Η δημιουργία ενός κινήματος αποκατάστασης δικαιωμάτων, και κάλυψης κοινωνικών και παραγωγικών αναγκών, είναι αδύνατη χωρίς την εφεύρεση απο κοινωνικές πρωτοβουλίες νέων θεσμών, την ανανέωση των λειτουργιών σε υπαρκτούς θεσμούς με παρεμβάσεις εργαζομένων και ενδιαφερομένων κοινωνικών ομάδων, και την εγκαθίδρυση διαδικασιών δημοκρατικού ορισμού από τη βάση της κοινωνίας, τόσο του περιεχομένου των αναγκών, όσο και των ευρύτερων επιλογών για την ικανοποίησή τους. Ο σχεδιασμός επομένως της ανασυγκρότησης της παραγωγικής βάσης, των κοινωνικών θεσμών και των περιβαλλοντικών πολιτικών, που δεν μπορεί παρά να βασιστεί σε θεσμικές λειτουργίες οι οποίες έρχονται σε ρήξη με τις λογικές του κεφαλαίου, θα είναι αναγκαστικά το αποτέλεσμα της ανάδειξης ενός νέου τύπου δομών έκφρασης πολιτικών επιλογών, που αν αναπτυχθούν θα εξελιχθούν σε μορφές δυαδικής εξουσίας. Η διαπραγμάτευση ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου με το κεφάλαιο δεν έχει σήμερα κανένα νόημα, ενώ η μεταβολή εκ των άνω των κοινωνικών συμμαχιών τις οποίες υπηρετεί το κράτος, είναι αδύνατη χωρίς την οργανωμένη παρέμβαση των “από κάτω”, η οποία δεν θα αρκεστεί στη διατύπωση διεκδικήσεων, αλλά θα ορίσει ανάγκες, στόχους και μεθόδους για την επίτευξή τους, επιτυγχάνοντας συγχρόνως τη σύσταση νέων συμμαχιών και την αναμόρφωση των δημόσιων λειτουργιών. Θα πρόκειται για μια ριζική αναμόρφωση, καθώς οι δημόσιες υπηρεσίες θα πάψουν να υπηρετούν την υπάρχουσα κοινωνική ιεραρχία και τις μεθόδους εξασφάλισης της αναπαραγωγής της, αλλά θα υπηρετήσουν τον σχεδιασμό που προέκυψε από το συντονισμό δημοκρατικών αποφάσεων στη βάση της κοινωνίας, στην οποία ανήκουν και οι εργαζόμενοι σε αυτές τις υπηρεσίες, όπως και οι κοινωνικές ομάδες που εξυπηρετούνται από αυτές. Στο χώρο των ιδιωτικών επιχειρήσεων, η παρέμβαση των εργαζομένων μπορεί να πάρει τη μορφή της αυτοδιαχείρισης επιχειρήσεων που κλείνουν, του ελέγχου των επιλογών και των μεθόδων στο επίπεδο των επιχειρήσεων , ή και της διαπραγμάτευσης με εκπροσώπους των επιχειρηματιών, στο πλαίσιο του συντονισμού των πρωτοβουλιών της βάσης της κοινωνίας για τον σχεδιασμό των παραγωγικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών κατευθύνσεων πολιτικής. Η μορφή που μπορεί να πάρει η δυναμική της διαμόρφωσης μορφών δυαδικής εξουσίας, η δημιουργία δηλαδή από κοινωνικά κινήματα, στο πλαίσιο της καπιταλιστικής οικονομίας και κοινωνίας, των δομών και θεσμών που περιλαμβάνουν τα βασικά χαρακτηριστικά του διάδοχου καθεστώτος και στηρίζονται σε κοινωνικές συμμαχίες που κάνουν δυνατή τη μετάβαση σε αυτό το καθεστώς, αποτελεί βασικό ζητούμενο της ανατρεπτικής στρατηγικής. Μέρος της παραδοσιακής αριστεράς δεν συμμερίζεται αυτή την προβληματική, ούτε δίνει απαντήσεις στα σχετικά ερωτήματα. Πρόκειται για οργανώσεις και ομάδες οι οποίες αφήνουν σε ένα μαύρο κουτί το πώς θα συνδεθούν κοινωνικά αιτήματα και μορφές οργάνωσης της ικανοποίησης αυτών των αιτημάτων, αλλά και συνεχιζόμενης έκφρασης των αναγκών και του ελέγχου της εξουσίας σε ένα νέο κοινωνικό σχηματισμό. Στην πραγματικότητα ξεκινούν από εκεί που άφησε το θέμα η Τρίτη Διεθνής, με την προσέγγιση της “επανάστασης” από την πλευρά της κατάληψης του υπάρχοντος κρατικού μηχανισμού, σύμφωνα με ένα μοντέλο που εφαρμόστηκε μεταπολεμικά στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Σύμφωνα με αυτή την “κρατιστική” προσέγγιση δεν συνδέεται η διαδικασία της ανατροπής με τη διαδικασία επίτευξης κατακτήσεων των κινημάτων, ποσοτικών και θεσμικών, αλλά με μια διαδικασία επίτευξης της ιδεολογικής κυριαρχίας η οποία αναμένεται να επιτρέψει, με μεθόδους που είναι ασαφείς, την κατάληψη της εξουσίας και την εφαρμογή ενός προγράμματος του οποίου κανείς δεν περιγράφει τα χαρακτηριστικά. Η εμμονή αυτής της μερίδας της αριστεράς στο δίδυμο έξοδος απο το Ευρώ και στάση πληρωμών, αποτελεί τον κοινό παρονομαστή προσεγγίσεων που συνδυάζουν έναν ιδεολογικό ριζοσπαστισμό με την προγραμματική σύγχηση. Δεν κατανοεί οτι η διαπραγμάτευση με τους δανειστές θα είναι σε κάθε περίπτωση αναπόφευκτη και οτι το ζητούμενο είναι ένας συσχετισμός δυνάμεων που μόνο αν οικοδομηθεί σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο από τα ίδια τα κοινωνικά κινήματα μπορεί να ανατρέψει την κυριαρχία των δανειστών. Αυτή η προσέγγιση βασίζεται στην πεποίθηση οτι μπορεί να διαμορφωθεί ένα πολιτικό κίνημα κατά του Ευρώ και της ΕΕ, το οποίο όμως δεν θα βασίζεται σε ένα πρόγραμμα κάλυψης των αναγκών που είναι σήμερα ορατές, ή των αναγκών που θα προκύψουν με την έξοδο από το Ευρώ και τη στάση πληρωμών. Αγνοείται επομένως η ανάγκη να συγκροτηθούν κινήματα και να επιβληθούν πρακτικές, που θα προετοιμάσουν την κοινωνία για μια περίοδο σύγκρουσης και διαπραγμάτευσης με τους δανειστές και ανασυγκρότησης της οικονομίας και των κοινωνικών θεσμών με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης, παραγωγικής επάρκειας και αποτελεσματικής στρατηγικής προστασίας του περιβάλλοντος. 5. Οι δυναμικές της Αλληλέγγυας Οικονομίας Δεν μπορεί να ισχυριστεί κανείς οτι οι ως τώρα διαμορφωμένες δομές αλληλεγγύης, οι οποίες μπορεί να χαρακτηριστούν συστατικά μιας αλληλέγγυας οικονομίας, αποτελούν σήμερα μορφές δυαδικής εξουσίας. Μπορεί όμως κανείς να ισχυριστεί οτι η δυναμική αυτών των δομών αλληλέγγυας οικονομίας οδηγεί προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς εμπεριέχουν τα στοιχεία οργανωμένων κοινωνικών κινητοποιήσεων οι οποίες θέτουν στόχους που επιδιώκουν να επηρεάσουν το ορισμό των αναγκών, τις νέες μεθόδους ικανοποίησής τους και τους τρόπους σύνδεσής τους με ευρύτερες πολιτικές. Τα κοινωνικά ιατρεία, οι προσφορές προϊόντων χωρίς μεσάζοντες, οι οργανωμένες αντιστάσεις σε περιβαλλοντικά ζητήματα, η υποστήριξη αστέγων ή ανέργων σε θέματα σίτισης ή στέγασης, αποτελούν υπαρκτές δραστηριότητες που έχουν ενταχθεί στις κοινωνικές κινητοποιήσεις και έχουν εκ των πραγμάτων θέσει ζητήματα προγραμματικών παρεμβάσεων σε όλους αυτούς τους τομείς. Τα κοινωνικά ιατρεία που δημιουργήθηκαν για να καλύψουν τις ανάγκες πρωτοβάθμιας περίθαλψης ανασφάλιστων μεταναστών και ελλήνων εργαζομένων, λειτουργούν με την εθελοντική προσφορά εργασίας ιατρών, νοσηλευτών ή πολιτών, με δωρεές φαρμάκων και εξοπλισμού, και χρηματικές προσφορές ή εισπράξεις ειδικών εκδηλώσεων. Η δραστηριότητά τους αυτή δεν αναδεικνύει μόνο το πρόβλημα της ανασφάλιστης εργασίας, της ανεργίας, των αλλοδαπών χωρίς χαρτιά και της άρνησης από το δημόσιο της δωρεάν περίθαλψης για τις αντίστοιχες κατηγορίες ανθρώπων, καθώς αναδεικνύει επίσης ένα σοβαρό έλλειμμα πρωτοβάθμιας περίθαλψης για το σύνολο του πληθυσμού. Τα μέτωπα επομένως που ανοίγονται απαιτούν την παράλληλη κινητοποίηση των συνδικαλιστικών οργανώσεων στον τομέα της υγείας, τη δραστηριοποίηση των ίδιων των ενδιαφερόμενων εργαζόμενων και πολιτών, και τον περαιτέρω συντονισμό δράσης όλων αυτών, για την επεξεργασία προγραμματικών στόχων σχετικά με την υγεία, τον χαρακτήρα και την ποιότητα των υπηρεσιών, τους αναγκαίους πόρους και τις ανάγκες σε υποδομές και προσωπικό. Ένας τέτοιος προσανατολισμός της συλλογικής δράσης, στην οποία θα πρέπει να συμμετάσχουν και οι υπάλληλοι του αρμόδιου υπουργείου, όπως και μελετητικές ομάδες του τομέα της υγείας, μπορεί να οδηγήσει αφενός στην επεξεργασία μιας εναλλακτικής πολιτικής, αλλά και στη δημιουργία δομών με καθοριστικό ρόλο σε ότι αφορά το σχεδιασμό αυτής της πολιτικής. Η οργάνωση της προσφοράς αγροτικών προϊόντων “χωρίς μεσάζοντες” είναι σήμερα μια ισχυρή τάση με στόχο τη μείωση των τιμών και επομένως του κόστους της διατροφής σε όλη την Ελλάδα, ενώ συνδέεται και με δραστηριότητες προσφοράς δωρεάν προϊόντων σε ορισμένες κατηγορίες του πληθυσμού. Η περαιτέρω ανάπτυξη τέτοιων δικτύων είναι σημαντική καθώς μπορεί να βρεθεί στο επίκεντρο των προσπαθειών για την κάλυψη άμεσων αναγκών σε περίπτωση ραγδαίας επιδείνωσης της ανεργίας και της μείωσης εισοδημάτων. Η προσφορά προϊόντων “χωρίς μεσάζοντες”, μπορεί όμως να αποτελέσει και την κινητήρια δύναμη μιας ανταγωνιστικής προσφοράς εγχώριων προϊόντων, αλλά και της δυνατότητας να επηρεαστεί αυξητικά η εγχώρια παραγωγή απο την εγχώρια ζήτηση, με αποτέλεσμα την αύξηση της απασχόλησης στον αγροτικό τομέα και την θετική επίδραση επί της εξοικονόμησης καυσίμων. Η σταθεροποίηση των σχέσεων σε τοπικές κοινωνίες των παραγωγών και των καταναλωτών, μέσω αντίστοιχων οργανώσεων και της τοπικής αυτοδιοίκησης, μπορεί να αποτελέσει τη οδό για το σχεδιασμό πολιτικής για την κατά τόπους αγροτική παραγωγή και την ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων. Οι κινητοποιήσεις σε τοπικό επίπεδο εναντίον των φαραωνικών επενδύσεων στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που καταστρέφουν φυσικούς πόρους και αλλοιώνουν χαρακτηριστικά ολόκληρων περιοχών, συνοδεύονται κατά κανόνα από επεξεργασίες εναλλακτικών προτάσεων σχετικά με τον ενεργειακό σχεδιασμό, στις οποίες συμμετέχουν συχνά ομάδες επιστημόνων των τοπικών πανεπιστημίων. Οι αντιδράσεις αυτές δεν λαμβάνουν τη μορφή απλών αρνήσεων, αλλά είναι σαφές οτι συνειδητοποιούν τη σημασία του ενεργειακού σχεδιασμού και της σύνδεσής του τόσο με τα τοπικά ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος, όσο και με την πολιτική αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Μπορούν έτσι να διαμορφωθούν νέου τύπου δομές έκφρασης της λαϊκής θέλησης σχετικά με τα περιβαλλοντικά ζητήματα, οι οποίες να συνδυάζουν τις δημοκρατικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων, με την αξιοποίηση εμπειρογνωμοσύνης, και προοπτικά το συντονισμό των προτάσεων σε ευρύτερες περιοχές, και σε εθνικό επίπεδο. Η προσφορά δωρεάν σίτισης σε ανέργους και αστέγους αποτελεί προνοιακή δραστηριότητα η οποία αναπτύσεται με γρήγορους ρυθμούς και θα χρειαστεί να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο στο προσεχές μέλλον. Είναι μια δραστηριότητα η οποία πρέπει να συνδυαστεί με δράσεις στον τομέα της στέγασης και της προσφοράς κοινών χώρων, ώστε να υποστηρίζεται όχι απλά η επιβίωση, αλλά και η κοινωνική ενεργοποίηση, σε δραστηριότητες αλληλεγγύης, και σε δραστηριότητες που έχουν σχέση με την πρόσβαση στον πολιτισμό και την εκπαίδευση. Η περίοδος που βρίσκεται μπροστά μας θα έχει να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα σε ότι αφορά την ανεργία και τη φτώχεια. Χρειάζεται να ενισχυθεί η δημιουργία ενός πανελλαδικού δικτύου τέτοιων παρεμβάσεων, οι οποίες θα έχουν τη δυνατότητα να αποτυπώσουν και να ικανοποιήσουν τις τοπικές ανάγκες, να κινητοποιήσουν τις τοπικές κοινωνίες, αλλά και να συμβάλουν στη διαμόρφωση εθνικής πολιτικής σε αυτό τον τομέα. Παράλληλα, η ΒΙΟΜΕΤ στη Θεσσαλονίκη, η Δωδώνη στην Ήπειρο και η ΣΕΚΑΠ στη Θράκη, θέτουν το ζήτημα της αυτοδιαχείρισης απέναντι στην εγκατάλειψη παραγωγικών μονάδων από την εργοδοσία, ή την διαλυτική πορεία των Μνημονίων για τον παραγωγικό ιστό της χώρας. Ένα πλήθος συνεταιριστικών πρωτοβουλιών σε όλη την Ελλάδα, δείχνει οτι η οδός της οικονομικής δραστηριότητας που βασίζεται στις αρχές της αλληλέγγυας οικονομίας, του συνδυασμού δηλαδή ενός σκοπού που βρίσκεται εκτός των λογικών της αγοράς και της κεδροφορίας, και μεθόδων διοίκησης δημοκρατικών και εξισωτικών, έχει πλέον εγγραφεί στην ελληνική κοινωνία ως μια επιλογή που κινητοποιεί έναν αυξανόμενο αριθμό αριθμό ανθρώπων. Οι πρωτοβουλίες αλληλέγγυας οικονομίας δεν αποτελούν στις σημερινές συνθήκες δραστηριότητες που έρχονται να συμπληρώσουν ανεπαρκείς δημόσιες λειτουργίες ή πολιτικές, αλλά αποτελούν τον μόνο τομέα δραστηριοτήτων όπου ανοικοδομούνται αλληλέγγυες πρακτικές απέναντι σε κρατικές πολιτικές που επιδιώκουν να καταστρέψουν και καταστρέφουν, ότι θυμίζει κοινωνικούς θεσμούς του παρελθόντος. Με άλλα λόγια η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα όπου εμφανώς πλέον οι κυρίαρχες στην Ευρώπη πολιτικές δεν είναι πολιτικές λιτότητας που μειώνουν μισθούς και κοινωνικές κατακτήσεις, αλλά είναι η χώρα όπου οι νεοφιλελεύθεροι πειραματισμοί έχουν πάει ως την εξαφάνιση των βασικών κοινωνικών θεσμών. Οι εργαζόμενοι και οι λαϊκές τάξεις στην Ελλάδα είναι δηλαδή υποχρεωμένοι να ακολουθήσουν την οδό των νέων μορφών αλληλέγγυας συσπείρωσης και της κοινωνικής εφευρετικότητας, που θα αποτελέσουν εκ των πραγμάτων την αιχμή των αντιστάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. πηγή:rednotebook

το μάθημα της πατάτας

http://tvxs.gr

Η κρίση έδειξε πως η αυτενέργεια και η αλληλεγγύη των ανθρώπων μπορούν να κάνουν τις διαδικασίες της αγοράς περιττές.

Σαν χρήσιμο πράγμα που ικανοποιεί διατροφικές ανάγκες, ένα τσουβάλι πατάτες Νευροκοπίου 20 κιλών στο Πάρκο Γουδή, ή στην είσοδο του Δημαρχείου Βύρωνα, ή στον παράδρομο της Εθνικής οδού Αθηνών – Λαμίας στη Νέα Κηφισιά δεν διαφέρει σε τίποτα από οκτώ συσκευασίες των δυόμισι κιλών πατάτας Νευροκοπίου σε ένα σούπερ μάρκετ στου Ζωγράφου, ή στον Βύρωνα ή στην Πολιτεία της Κηφισιάς.

Αντιθέτως, σαν εμπορεύματα, δηλαδή σαν κοινωνικά πράγματα, το τσουβάλι των είκοσι κιλών και οι συσκευασίες των δυόμισι κιλών διαφέρουν σημαντικά.

Το τσουβάλι των είκοσι κιλών είναι ένα απλό (μη καπιταλιστικό) εμπόρευμα, δηλαδή ένα εμπόρευμα που η πώλησή του, η μετατροπή του σε χρήμα, πέρα από το κόστος παραγωγής, εξασφαλίζει στον κάτοχό του, τον αγρότη-μικροπαραγωγό, απλώς ένα ατομικό εισόδημα διαβίωσης, κατά περίπτωση περισσότερο ή λιγότερο ικανοποιητικό. Κι αυτό διότι έχει παραχθεί και συσκευαστεί από μια οικογενειακή μικροεπιχειρηματική δραστηριότητα, στην οποία ο ιδιοκτήτης είναι και άμεσα εργαζόμενος.

Σε αντιδιαστολή, η συσκευασία των 2,5 κιλών αποτελεί καπιταλιστικό εμπόρευμα, δηλαδή ένα εμπόρευμα που η μετατροπή του σε χρήμα στοχεύει να εξασφαλίσει στον ιδιοκτήτη του όχι (απλώς) ένα ικανοποιητικό εισόδημα, αλλά το «κανονικό», δηλαδή το κοινωνικά μέσο ποσοστό κέρδους. Αν για παράδειγμα το μέσο ποσοστό κέρδους στην οικονομία είναι 12% επί του συνολικά χρησιμοποιούμενου κεφαλαίου και η επιχείρηση συσκευασίας και διανομής πατάτας είναι σχετικά μεγάλη, απασχολεί για παράδειγμα ένα κεφάλαιο 10 εκατ. ευρώ, το προσδοκώμενο μέσο κέρδος ετησίως θα είναι 1.200.000 ευρώ. Αν είναι μικρότερη, ας πούμε 4.000.000 ευρώ, το προσδοκώμενο μέσο κέρδος ετησίως θα είναι 480.000 ευρώ.

Η επιχείρηση συσκευασίας και διανομής πατάτας αγόραζε από τους αγρότες μικροεπιχειρηματίες-παραγωγούς το απλό εμπόρευμα (κάποιους τόνους πατάτας Νευροκοπίου) και το μετέτρεπε σε καπιταλιστικό εμπόρευμα χονδρικής (συσκευασίες που διατίθενται σε κάθε σούπερ μάρκετ της χώρας). Ο ιδιοκτήτης του σούπερ μάρκετ το μετέτρεπε περαιτέρω σε καπιταλιστικό εμπόρευμα λιανικής, καθώς οι δαπάνες σε υλικά και μισθούς για την αγορά, φύλαξη, πώληση κ.λπ. της πατάτας πρέπει να προσαυξηθούν και πάλι με το μέσο κέρδος.

Το αποτέλεσμα ήταν βέβαια ότι ο καταναλωτής αγόραζε τις πατάτες στο σούπερ μάρκετ της γειτονιάς του, δηλαδή δεν χρειαζόταν να πάει στο Πάρκο Γουδή, ή στον παράδρομο της Εθνικής οδού Αθηνών – Λαμίας στη Νέα Κηφισιά. Παράλληλα, οι δύο καπιταλιστικές διαδικασίες παραγωγής που παρεμβάλλονταν ανάμεσα στον αγρότη και τον καταναλωτή συμπίεζαν το εισόδημα και των δύο: Χαμηλή τιμή αγοράς από τον αγρότη, ψηλή τιμή πώλησης στον καταναλωτή.

Αναφορικά με την πατάτα, η κρίση έδειξε πως η αυτενέργεια και αλληλεγγύη των ανθρώπων μπορούν να κάνουν τις διαδικασίες καπιταλιστικής παραγωγής περιττές. Θα μπορούσε άραγε στο επίπεδο της συνολικής κοινωνίας να μετασχηματιστεί η οικονομία με γνώμονα τις κοινωνικές ανάγκες, δηλαδή υπερβαίνοντας τους καταναγκασμούς του κεφαλαίου και του κέρδους;

Οι καπιταλιστικές διαδικασίες παραγωγής που παρεμβάλλονται ανάμεσα στον αγρότη και τον καταναλωτή συμπιέζουν το εισόδημα και των δύο.

Ο Γιάννης Μηλιός είναι καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο ΕΜΠ

 Αγροτικά προϊόντα χωρίς μεσάζοντες

ΕΙΔΗ ΔΗΜΟΙ ΤΙΜΗ/ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 

Ρύζι-Φασόλια-Πατάτες Δήμος Αμπελοκήπων – Μενεμένης Εκδήλωση ενδιαφέροντος έως 20/3 http://www.ampelokipi-menemeni.gr info@ampelokipi-menemeni.gr

 

Πατάτες Νευροκοπίου Δήμος Αγ. Αναργύρων Καματερού 0,32 € /κιλό http://www.agan.gov.gr 213 2023656

Λάδι Αργολίδας Δήμος Αγ. Αναργύρων Καματερού 2,80 € /κιλό http://www.agan.gov.gr 213 2023656

Πατάτες Νευροκοπίου Δήμος Αγ. Βαρβάρας 0,30-,032 € /κιλό http://www.agiavarvara.gr Παραγγελίες agrproducts@agiavarvara.gr 

Πατάτες Δήμος Αγ. Δημητρίου Τιμή Παραγωγού http://www.dad.gr Παραγγελίες dad-may@dad.gr

Βασικά Αγροτικά προίόντα Δήμος Αγ. Παρασκευής
http://www.agiaparaskevi.gr  Εκδήλωση ενδιαφέροντος από πλευράς δήμου-Αναμένονται ανακοινώσεις

Λάδι Μεσσηνίας Δήμος Αλίμου 13 € /5 λίτρα http://www.alimos.gov.gr Παραγγελίες http://alimiotes.polites.eu/

Πατάτες Νευροκοπίου Δήμος Αμαρουσίου 0,33 € /κιλό http://www.maroussi.gr 213-2038308 

Λάδι Μάνης Δήμος Αμαρουσίου 14,5 € /5 λίτρα http://www.maroussi.gr 213-2038308

Μέλι Ηρακλείου Δήμος Αμαρουσίου 7,50€/κιλό http://www.maroussi.gr 213-2038308

Πατάτες Νευροκοπίου Δήμος Βριλησσίων 0,30 € /κιλό http://www.vrilissia.gr Παραγγελίες 213-2050500 & 599 και online  

Λάδι Λακωνίας Δήμος Βύρωνα 14,5 € /5 λίτρα http://www.dimosbyrona.gr/article.php?id=3794  Παραγγελίες online Πατάτες 

Δήμος Βύρωνα 0,30 € /κιλό http://www.dimosbyrona.gr/article.php?id=3791 Νέες Παραγγελίες online http://www.dimosbyrona.gr/uplds/newv/File/2012%203/paragellia%20patatas.pdf

Πατάτες Νευροκοπίου Δήμος Γαλατσίου Διανομή 12/3 Αναμονή νέας παραγγελίας http://www.galatsi.gov.gr

Πατάτες - Ελαιόλαδο - Όσπρια Δήμος Γλυφλαδας Τιμές παραγωγού http://www.glyfada.gr 213.2025395-6 και online

Πατάτες Δήμος Δάφνης-Υμηττού Τιμές παραγωγού http://www.dafni-ymittos.gov.gr dimarxos@dafni-ymittos.gov.gr

Βασικά Αγροτικά προίόντα Δήμος Ελληνικού Αργυρούπολης
http://www.elliniko-argyroupoli.gr  Εκδήλωση ενδιαφέροντος από πλευράς δήμου-Αναμένονται ανακοινώσεις

Πατάτες Νευροκοπίου Δήμος Ζωγράφου 0,30 € /κιλό http://www.zografou.gr 210-74.90.102

Πατάτες Νευροκοπίου Δήμος Ηλιούπολης 0,30 € /κιλό http://www.ilioupoli.gr 210 9970053  

Πατάτες Άνω Βροντούς Δήμος Θερμαϊκου 0,25 €/κιλό http://www.thermaikos.gr patatathermaikos@gmail.com

Ρύζι Χαλάστρας Δήμος Θερμαϊκου Μπονέτ: 0,78€ / κιλό Νυχάκι: 0,74€ / κιλό Γλασσέ: 0,85€ / κιλό Καρολίνα: 1,00€ / κιλο http://www.thermaikos.gr patatathermaikos@gmail.com  

Πατάτες Νευροκοπίου Δήμος Καισαριανής 0,30 € /κιλό www.kessariani.gr 210-7296601 Νέες Παραγγελίες προσεχώς

Πατάτες Νευροκοπίου Δήμος Λυκόβρυσης-Πεύκης 9 € /30κιλά http://www.dimospefkis.gr  Παραγγελίες από Δευτέρα 12/3 στα τηλέφωνα επικοινωνίας : 2106145125, 2106145137, 2106145100 Πατάτες-Λάδι-

Αλεύρι-Ρύζι-Φακές-Φασόλια Δήμος Νεάπολης Συκεών http://www.sykies.gr  Εκδήλωση ενδιαφέροντος από πλευράς δήμου- online παραγγελίες εντός λίγων ημερών

Λάδι Λακωνίας Δήμος Νέας Ιωνίας 15 € /5 λίτρα http://www.neaionia.gr Παραγγελίες dimsxeseis@neaionia.gr

Πατάτες Τρίπολης Δήμος Περιστερίου 6 € /30κιλά http://www.peristeri.gr Θηβών και Αναπαύσεως

ΕΙΔΗ Πρωτοβουλίες Πολιτών ΤΙΜΗ/ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Πατάτες Φλώρινας «Άνωση» Εθελοντές Βόλου 0,25 € /κιλό http://www.anwsi.gr anwsi.mag@gmail.com

Ρύζι Σερρών «Άνωση» Εθελοντές Βόλου Καρολίνα 0,85€/κιλό γλασέ 0,73€ /κιλό νυχάκι 0,65€ /κιλό κίτρινο 0,66€ /κιλό http://www.anwsi.gr anwsi.mag@gmail.com

Αλεύρι Κιλκίς Εθελοντικη ομάδα δράσης Ν.Πιερίας 0,5 €/κιλό http://www.otoposmou.gr info@otoposmou.gr

Πατάτες Νευροκοπίου Εθελοντικη ομάδα δράσης Ν.Πιερίας 0,25 €/κιλό http://www.otoposmou.gr info@otoposmou.gr

Λάδι Κρήτης «Πολίτες του Βύρωνα» 13,5 € /5 λίτρα http://politestouvirona.blogspot.com/2012/03/17-2012.html online παραγγελίες 6977.456.053

Πορτοκάλια Αργολίδας «Πολίτες του Βύρωνα» 0,35 € /κιλό http://politestouvirona.blogspot.com/2012/03/17-2012.html online παραγγελίες 6977.456.053

Φασόλια Φενεού Κορίνθου «Πολίτες του Βύρωνα» 2,8 € /κιλό http://politestouvirona.blogspot.com/2012/03/17-2012.html online παραγγελίες 6977.456.053

Φάβα Φενεού Κορίνθου «Πολίτες του Βύρωνα» 2,8 € /κιλό http://politestouvirona.blogspot.com/2012/03/17-2012.html online παραγγελίες 6977.456.053

Φακές Φενεού Κορίνθου «Πολίτες του Βύρωνα» 2,8 € /κιλό http://politestouvirona.blogspot.com/2012/03/17-2012.html online παραγγελίες 6977.456.053

Πατάτες «Ενεργοί Πολίτες Λάρισας» 5€ /20κιλό http://www.energw.gr
Διάφορα προϊόντα Συνεταιριστική Παράκαμψη Μεσαζόντων http://synparmes.gr
Μήλα,πατάτες,αχλάδια,λάδι Πρωτοβουλία Μαθητών ΕΠΑΛ Τρίπολης Μήλο 0,75€ το κιλό (Στάρκιν – Ντελίσιους) με ελάχιστη ποσότητα τα 5 κιλά.
Αχλάδι 1€ το κιλό (Κριστάλι) με ελάχιστη ποσότητα τα 5 κιλά.
Πατάτα 0,35€ το κιλό (Τρίπολης Σπούντα) με ελάχιστη ποσότητα τα 20 κιλά http://koinoniatripolis.blogspot.com/ koinonikodiktyotripolis@gmail.com